W pierwszej części z serii racjonalny inwestor określono, że strategia inwestowania to zespół zasad, którymi kieruje się inwestor w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Tak jak jest wiele sposobów inwestowania środków, które inwestor ma do swojej dyspozycji, wiele jest również sposobów operowania posiadanymi aktywami. Niektórzy inwestorzy, zwłaszcza początkujący, stawiają na zakup akcji w oczekiwaniu na aprecjację kapitału. Strategii inwestycyjnych jest jednak znacznie więcej.
Krótka sprzedaż (ang. Short sales)
W krótkiej sprzedaży inwestor kupuje papier wartościowy z zamiarem odkupienia go po niższej cenie. W tym przypadku inwestor sprzedaje papiery wartościowe, których nie jest właścicielem i które pożyczył od innego inwestora, a zatem sprzedaż w tym przypadku poprzedza ich zakup. Chociaż takie działanie może wydawać się niezbyt przejrzyste, w istocie niewiele różni się od innych stosowanych w obrocie gospodarczym transakcji sprzedaży towaru czy usługi z odroczoną w czasie dostawą. Takie działanie jest uzasadnione, kiedy inwestor jest przekonany, że walory danej spółki są przewartościowane i wobec tego ich cena w przyszłości spadnie. Jednak potencjalny kupujący walory będzie oczekiwał certyfikatu, wobec czego sprzedający musi akcje pożyczyć od innego podmiotu, którym zwykle jest biuro maklerskie zarządzające aktywami innego swojego klienta. Środki pochodzące z krótkiej sprzedaży nie trafiają bezpośrednio do sprzedającego papiery inwestora, ale są deponowane w biurze maklerskim i w przyszłości zostaną wykorzystane do wykonania transakcji odwrotnej, tj. wykupu akcji. Pożyczający musi zdeponować u maklera zabezpieczenie, które stanowi określony procent naliczany od przeciętnej ceny akcji.
Pokrycie krótkiej sprzedaży (rozliczenie) następuje w rezultacie ponownego zakupu tych samych papierów wartościowych. Transakcja jest zakończona z zyskiem inwestora, jeśli zgodnie z jego przewidywaniami kurs określonych akcji, których dotyczyła transakcja rzeczywiście uległ obniżce.
Takie transakcje nie są ograniczone czasowo, jednak trzeba pamiętać o tym, że właściciel akcji będących przedmiotem sprzedaży krótkiej może zechcieć je w danym momencie sprzedać. Są również obarczone większym ryzykiem niż transakcje spekulacyjne i z jednej strony mogą przynieść inwestorom ponadprzeciętne zyski, z drugiej jednak strony mogą spowodować praktycznie nieograniczoną stratę. Zatem trzeba koniecznie zwrócić uwagę, by analizy na których wnioskujemy o przeszacowaniu ceny akcji i prawdopodobnych spadków ich kursu były absolutnie w pełni wiarygodne.
Spekulacja
Spekulacja to sposób inwestowania w dane walory w oczekiwaniu na zmiany ich cen, a następnie ich odsprzedaży. Cieszy się co prawda złą opinią medialną, ze względu na pejoratywne znaczenie tych słów, ale w istocie nie ma w tym działaniu nic podejrzanego, ani tym bardziej nie oznacza to łamania prawa. Wbrew powszechnej opinii jest to najbardziej popularna metoda inwestowania.
Inwestor kupuje papiery wartościowe w celu ich odsprzedaży licząc na spodziewany wzrost lub spadek cen danego waloru. Takie operacje są możliwe na różnych rodzajach papierów wartościowych – zarówno akcji, jak i kontraktów terminowych. Mogą również dotyczyć dóbr materialnych (np. dzieł sztuki) czy nieruchomości. Tą technikę stosuje się jednak głównie w przypadku instrumentów o dużych wahaniach cen, wobec czego w tym przypadku dla inwestora kluczowe znaczenie ma moment ich nabycia i odsprzedaży. Wahania notowań spowodowane przez działania spekulacyjne mogą doprowadzić do przewartościowania aktywów, a w skrajnych przypadkach – do tzw. Bańki spekulacyjnej. Ponieważ jednak wahania cen walorów wiążą się również ze spadkiem ich cen, w efekcie zainteresowania inwestorów spekulacyjnych określonymi instrumentami walory mogą zostać niedoszacowane poprzez grę na spadek ich cen na kontraktach terminowych, co dotyczy głównie surowców. Najbardziej wrażliwymi na zmiany cen i efekty działań spekulacyjnych rynkami są rynki surowców.
Strategia behawioralna
Taka strategia – również ze względu na rozwój dziedziny finansów behawioralnych – zyskuje grono zwolenników. Decyzje podejmowane przez inwestorów stosujących tę strategię opierają się na psychologicznej analizie rynku kapitałowego. W tym celu wykorzystuje się wiedzę o psychologicznych mechanizmach zachowania tłumu, pozwalającą na określenie z możliwie jak największym prawdopodobieństwem zachowań innych inwestorów w różnych scenariuszach rozwoju sytuacji rynkowej.
Warto zauważyć, że skuteczne wykorzystywanie wiedzy psychologicznej może z nas uczynić wcale nie mniej skutecznych inwestorów, niż perfekcyjna znajomość zasad analizy technicznej czy fundamentalnej. Mankamentem takiego działania jest to, że często zapominamy, że wszyscy inwestorzy – również my sami – działamy według pewnych określonych psychologicznych prawidłowości. Na ogół pierwsze sukcesy powodują w nas wielki optymizm, wobec czego zyskujemy tendencję do działań bardziej ryzykownych. Podobny mechanizm działa, gdy odnieśliśmy porażkę i chcemy jak najszybciej „odrobić stratę”. Stąd też wykorzystując strategię behawioralną musimy pamiętać, że najważniejsze w jej realizacji jest opanowanie własnych emocji, które pozwoli nam na podejmowanie bardziej racjonalnych decyzji.
Strategia cenowo-wskaźnikowa
Ta strategia opiera się na wykorzystaniu jednej z dwóch relacji wielkości: cena/zysk (C/Z, P/E) oraz cena/wartość księgowa (C/WK, P/BV). Oba wskaźniki mają zresztą w przypadku inwestowania i analiz rynku finansowego szersze zastosowanie, które jednak nie jest w tym momencie przedmiotem analizy. Punktem wyjścia do zastosowania strategii cenowo-wskaźnikowej jest określenie akceptowalnych dla nas przedziałów zmian wartości wybranego wskaźnika. Decyzje inwestycyjne podejmowane są w wyniku obserwacji zmian tych wielkości. Gdy w wyniku wahań cen akcji wskaźnik osiąga górną wartość, akcje należy sprzedać. W przypadku gdy wartość wskaźnika osiąga dolną wartość przedziału lub spada poniżej, należy dokupić kolejne akcje. Gdy wartości wskaźnika mieszczą się w przedziale, nie należy dokonywać operacji na posiadanych akcjach i obserwować ewentualne zmiany.
Inne strategie inwestowania
Istnieje wiele innych strategii inwestowania, wśród których kilka zasługuje na większą uwagę, gdyż mogą okazać się idealnymi strategiami dla pewnych grup inwestorów.
Dla osób, które koncentrują się na pomnażaniu dochodu i nie są skłonne do ponoszenia dużego ryzyka, korzystną strategią może być strategia bieżącego dochodu. Koncentruje się ona na systematycznym pomnażaniu zaangażowanych środków, zatem inwestorzy realizujący taką strategię przede wszystkim oczekują osiągania strumieni dochodu z zainwestowanego kapitału. Przykładem takich inwestycji jest np. zakup obligacji. W tym jednak przypadku trzeba podkreślić, że inwestor realizujący taką strategię nie powinien oczekiwać ponadnormalnych zysków, gdyż te inwestycje cechuje raczej niski stopień ryzyka (a w finansach ewentualne zyski są wiązane ze stopniem ryzyka, jakie podejmuje inwestor i w związku z tym mogą się również wiązać z dotkliwą stratą).
Podobną strategią jest strategia zachowania (utrzymania) kapitału, odpowiadająca potrzebom inwestorów chcących pomnażać kapitał, ale zainteresowanych stałym, choć niskim dochodem. Cechuje ich niska akceptacja ryzyka, wobec czego wybierają oni takie instrumenty, które pozwolą na sprzedanie posiadanych walorów w każdej chwili i odzyskanie zainwestowanych środków.
Oparta na określaniu wartości wewnętrznej spółki metoda Benjamina Grahama wymaga od inwestora dokonania rzetelnej kompleksowej analizy spółki, której walory zamierza nabyć. Analiza ta obejmuje ocenę posiadanych aktywów spółki, wypracowywanych zysków, wypłacanych dywidend i określenie na tej podstawie adekwatności ceny akcji. Zgodnie z takim sposobem inwestowania, akcje powinniśmy nabyć tylko wtedy, gdy ich ceny są niższe niż wartość wewnętrzna (na którą składają się wspomniane wyżej aktywa, dywidenda i zyski). To z kolei zapewni względne bezpieczeństwo transakcji, gdyż należy pamiętać, że każda decyzja inwestycyjna wiąże się z ryzykiem i nie da nam 100% pewności sukcesu.
W przypadku, gdy jesteśmy zainteresowani inwestowaniem w różne instrumenty i dopuszczamy dywersyfikację portfela, optymalną strategią może się okazać strategia stałej struktury kapitału. W tym przypadku inwestor z góry określa, jaka część środków będących w jego dyspozycji będzie zainwestowana w bezpieczne instrumenty przynoszące stały dochód (przede wszystkim obligacje), a jaka zostanie zainwestowana w bardziej ryzykowne instrumenty np. akcje.
Dla osób skłonnych do ponoszenia ryzyka optymalną może się okazać strategia „kup i trzymaj”. W tym przypadku podstawą do podejmowania decyzji inwestycyjnych jest przede wszystkim analiza fundamentalna, a przedmiotem obrotu są spółki mające solidne podstawy i przewiduje się, że w średnim lub długim okresie będą miały szansę odnieść sukces. Inwestor wybierający tę strategię powinien nastawić się na utrzymanie akcji przez jak najdłuższy okres czasu, a przede wszystkim – nie może emocjonalnie reagować na wahania cen akcji, które w krótkim okresie mogą się charakteryzować dużą zmiennością.
Podsumowanie
Strategii inwestycyjnych jest w zasadzie tyle, ilu inwestorów, gdyż każdy z nich opiera się na pewnym konkretnym modelu, ale w praktyce wykorzystuje również metody typowe dla innej strategii. Każdego inwestora cechuje również styl inwestowania, który zostanie omówiony w kolejnej części.
