W co inwestować – obligacje

Zastanawiając się w co zainwestować oszczędności inwestor ma do wyboru całą gamę możliwości. Od starych samochodów, poprzez wino, antyki i metale szlachetne po lokaty, akcje, opcje i obligacje. Wymienić można zapewne jeszcze dużo, dużo więcej, lecz wtedy wybór wcale nie staje się prostszy. Przed obraniem kierunku ważne jest jednak zgłębienie tematu, żeby możliwie najlepiej przygotować się do podejmowania decyzji inwestycyjnych, które czasem do łatwych nie należą. Dziś mamy dla was solidną dozę informacji związanych z obligacjami, które należą do grupy instrumentów finansowych przeznaczonych dla tych inwestorów, którzy nie chcą ryzykować i cenią sobie możliwość stabilnego, bezpiecznego, choć zwykle niewysokiego zysku. To łatwy i stosunkowo pewny sposób na stopniowe i sukcesywne zwiększanie własnych oszczędności.

Co to jest obligacja?

Obligacja to papier wartościowy, najczęściej występujący w formie dokumentu, który obligatariusz kupuje od emitenta za określoną sumę pieniędzy. Obligatariusz to inwestor, nabywca obligacji. Emitentem może być podmiot prawny lub publiczny wystawiający papiery wartościowe w postaci obligacji do obrotu. W ramach umowy emitent zobowiązuje się do wypłacenia w określonym czasie określonej kwoty pieniędzy obligatariuszowi. W praktyce oznacza to, że emitent wypłaca cyklicznie (np. raz na miesiąc, kwartał, pół roku lub rok) obligatariuszowi ustalony procent od wartości obligacji. Emitent zobowiązany jest także do zwrotu obligatariuszowi wartości nominalnej obligacji (czyli kwoty, za jaką obligatariusz kupił obligacje) w wyznaczonym terminie. Obligacja jest więc rodzajem zabezpieczenia długu, który podmioty prawne lub publiczne zaciągają u inwestorów. Obligacje są najczęściej wystawiane w celu pokrycia deficytu budżetowego i stanowią dodatkowe źródło kapitału dla emitentów. Z kolei dla obligatariuszy to pewne i bezpieczne, choć niewielkie źródło zysku. Najczęściej oprocentowanie obligacji waha się w granicach około 2, 3 lub 4 procent w skali roku. Im dłuższy czas wykupu obligacji, tym oprocentowanie jest wyższe. Papiery wartościowe są zawsze emitowane w seriach, w ramach których emitent zapewnia inwestorom takie sama prawa, czyli przede wszystkim:

• taki sam termin wykupu obligacji (okres czasu np. liczba lat, w jakim emitent zobowiązuje się wykupić obligację od obligatariuszy w cenie nominalnej),
• taką samą wysokość oprocentowania.

Jakie są rodzaje obligacji?

Obligacje można podzielić ze względu na:

• typ emitenta,
• rodzaj emisji,
• sposób oprocentowania,
• termin wypłaty oprocentowania,
• termin wykupu obligacji,
• sposób wykupu obligacji.

Rodzaje obligacji ze względu na typ emitenta

Obligacje skarbowe są oferowane w dwóch wersjach:

• hurtowe (sprzedawane na drodze przetargu dla dużych inwestorów i inwestorów indywidualnych przez biura maklerskie),
• oszczędnościowe (sprzedawane są przez Bank PKO BP osobom fizycznym, które nie posiadają rachunku inwestycyjnego, dostępne są w czterech wariantach:
  • obligacje 2-letnie o stałym oprocentowaniu wynoszącym 2% w skali roku,
  • obligacje 3-letnie o zmiennym oprocentowaniu,
  • obligacje 4-letnie oszczędnościowe indeksowane,
  • obligacje 10-letnie emerytalne oszczędnościowe.

Oszczędnościowe obligacje skarbowe są sprzedawane co miesiąc. Ich cena zakupu jest stała i zawsze wynosi 100 zł.

Rodzaje obligacji ze względu na rodzaj emisji

Rodzaje obligacji ze względu na sposób oprocentowania

Rodzaje obligacji ze względu na termin wykupu

Rodzaje obligacji ze względu na sposób wykupu obligacji

Jak zostać właścicielem obligacji?

Obligacje można kupować na rynku pierwotnym bezpośrednio od emitenta lub na rynku wtórnym np. za pośrednictwem rynku obligacji GPW Catalyst. Właścicielem obligacji można zostać na trzy sposoby:

1. za pośrednictwem biura maklerskiego,
2. za pośrednictwem banku,
3. za pośrednictwem funduszu inwestycyjnego.

Najbardziej rozpowszechniona jest opcja pierwsza. Aby zostać posiadaczem obligacji wystarczy otworzyć rachunek w biurze maklerskim oraz składać zlecenia kupna i sprzedaży obligacji. Wyjątkiem są oszczędnościowe obligacje skarbowe oferowane przez Bank PKO PB, które mogą nabyć osoby fizyczne nie posiadające rachunku inwestycyjnego. Oszczędnościowe obligacje skarbowe oferowane są w placówkach sprzedaży obligacji skarbowych, a nawet przez Internet i telefon.

Plusy i minusy posiadania obligacji

Obligacje należą do jednych z najbardziej bezpiecznych instrumentów finansowych, ale najmniej zyskownych. Ryzyko utraty zainwestowanego kapitału jest stosunkowo niewielkie, ale w związku z tym oprocentowanie, na jakie może liczyć inwestor jest z reguły dość niskie. Obligatariusz jest całkowicie pozbawiony wpływu na działania emitenta, jak to ma miejsce w przypadku posiadaczy akcji, które oferują możliwości wyższego zysku, ale obarczone są zdecydowanie większym ryzykiem inwestycyjnym. Rynek obligacji przechodzi interesujące zmiany z powodu wprowadzenia negatywnych stóp procentowych. Coraz częściej emitenci każą sobie płacić za możliwość posiadania bezpiecznych papierów dłużnych. W takiej sytuacji rządni zysku inwestorzy szukają szczęścia w obligacjach korporacyjnych, narażając się przy tym na wyższe ryzyko. Zatem podsumowując:

Zalety inwestycji w obligacje

+ Większe bezpieczeństwo inwestycji w porównaniu do akcji
+ Pewny zysk (nie licząc obligacji w realiach NIRP)
+ Minimalne ryzyko inwestycji (z pominięciem „śmieciowych” papierów zadłużonych firm)
+ Możliwość odsprzedaży obligacji na rynku wtórnym przed wyznaczonym terminem wykupu
+ Większa przewidywalność w porównaniu do akcji

Wady inwestycji w obligacje

– Niskie oprocentowanie (coraz częściej negatywne)
– Niewielki zysk
– Brak możliwości wpływu na politykę emitenta

Kilka dodatkowych uwag

Najbardziej bezpieczną formą inwestycji na rynku obligacji są obligacje skarbowe, gwarantowane przez Skarb Państwa. Oferują one jednak najniższy zysk. Nieco więcej można zarobić na obligacjach komunalnych emitowanych przez samorządy. Na najwyższe zyski (nawet do kilkunastu procent rocznie) mogą liczyć osoby inwestujące we wspomniane obligacje korporacyjne. Ten rodzaj obligacji wiąże się jednak z większym ryzykiem, wynikającym np. z zagrożenia niewypłacalnością emitenta. Dlatego należy dokładnie sprawdzić wiarygodność i kondycję finansową spółki przed podjęciem decyzji o inwestycji w obligacje korporacyjne. Można korzystać z ocen agencji ratingowych, które określają wiarygodność emitenta np. obligacje typu AAA to obligacje o najwyższym poziomie wiarygodności, a obligacje określone symbolem DD lub DDD oznaczają duże ryzyko niewypłacalności emitenta. Warto także bliżej przyjrzeć się rentowności wartościowych papierów dłużnych, która w dużej mierze związana jest z sytuacją zewnętrzną np. poziomem cen surowców, działaniami Europejskiego Banku Centralnego, czy niepokojami rynku wynikającymi z zagrożenia Brexitem. Przykładem jest rynek niemiecki, gdzie rentowność obligacji spadła do rekordowo niskiego poziomu. Według analityków za taki stan odpowiada przede wszystkim bardzo duża popularność wartościowych papierów dłużnych emitowanych przez rząd niemiecki. W niepewnej sytuacji inwestorzy częściej kupują bezpieczne obligacje.

Przegląd oprocentowania papierów wartościowych w Polsce, USA, Niemczech i Wielkiej Brytanii

Tabela odsetkowa obligacji skarbowych (stan na sierpień 2016 roku; źródło: www.obligacjeskarbowe.pl)

Podsumowanie

Zakup obligacji jest jednym z uznanych sposobów pomnażania oszczędności, który przy odpowiednim wyborze cechuje się wysokim bezpieczeństwem, ale też zazwyczaj niewielką zyskownością. Jest odpowiedni dla defensywnych inwestorów, oraz jako częściowe wypełnienie portfela np. stosując metodę Permanent Portfolio. Inwestorzy oczekujący większych zysków, szukający sposobów w co zainwestować nadmiar środków, mogą skusić się na obligacje korporacyjne, które dają zarobić nawet kilkanaście procent, lecz niosą ze sobą znacznie większe ryzyko. Niewątpliwie w rozbudowanym świecie obligacji każdy znajdzie coś dla siebie.

Na koniec kilka przykładów oprocentowania obligacji korporacyjnych.

Tabela odsetkowa wybranych obligacji korporacyjnych na Catalyst (stan na sierpień 2016 roku; źródło: www.gpwcatalyst.pl)